|
Tippelzone / Sommigen weten niet in welke stad ze zijn door Kustaw Bessems 2001-05-05 AMSTERDAM - Bordelen krijgen keurig een vergunning, straatprostitutie is echter illegaal. Ongemakkelijk proberen de vier grote steden het tippelen in te dammen. Een rondgang langs de gedoogzones laat overlast zien, ontberingen van verslaafden en een groeiende stroom illegale minderjarigen. Maar ook het internationale succes van 'das Utrechter Model'. Vandaag: Amsterdam. Er staat file aan de Amsterdamse Theemsweg. Het is vrijdagavond half elf en in het westelijk havengebied
loopt tussen twee spoorlijnen door een lint van koplampen, eindigend bij een groot geel bord met 'tippelzone' erop. Anderhalf uur
eerder is het slot van het hek gegaan. De rij auto's slingert langs abri's, waar vrouwen lonken. Het rondje eindigt bij de afwerkplekken.
Onder de schotten uit dwarrelen witte proppen papier. Naast een authentiek Amsterdams gietijzeren plashok staat de politie
geparkeerd. Per avond doen zevenhonderd auto's de zone aan. Een paar keer per week is het extra druk, zegt maatschappelijk
werkster Rianne Vos. ,,Woensdag na het voetballen bijvoorbeeld en donderdag na de koopavond.'' De klanten verschillen: eenlingen en
groepjes, in dure en goedkope auto's, met en zonder kinderstoeltje achterin. De zone ging in 1996 open. Hij was vooral bedoeld
voor verslaafde prostituees, die achter het Centraal Station overlast veroorzaakten. Zo'n zone zou voor hen ook veiliger zijn.
Maar de verslaafde vrouwen bleven weg. Ze vinden de Theemsweg te ver, er is geen gebruikersruimte en er mag niet worden gedeald.
Bovendien zijn ze er weggeconcurreerd door Zuid-Amerikaanse transseksuelen. De spuitenomruilautomaat in de hal van de Huiskamer,
een opvang op de zone van welzijnsstichting HVO/Querido, wordt niet gebruikt voor drugs, maar voor hormonen. Binnen praten de
transseksuelen in rap Spaans over jurken en haarlak. Ze eten, drinken en lachen. Mannen mogen hier niet binnen.
Vos: ,,De transen komen voor elkaar op en nemen nieuwe meisjes onder hun hoede. Ze pakken lastige klanten altijd aan.''
Aan de muur hangen foto's van de laatste sinterklaasviering. De sfeer contrasteert scherp met de troosteloosheid buiten. Toch snapt
Vos dat de gemeente voor dit verlaten gebied heeft gekozen, gezien de vele buurtprotesten rond vroegere locaties. ,,Met een nieuwe vrouw houden we een intake-gesprek'', legt Vos uit. ,,We vertellen dat ze niet van de zone af moet gaan met een
klant en dat ze het niet voor extra geld zonder condoom moet doen.'' Als een vrouw dat wil, wijzen Vos en haar collega's de vrouwen
op mogelijkheden om uit de prostitutie te stappen. Eens per week houdt de GG Agenten zijn op de zone, die eigenlijk een stuk openbare weg is,
verantwoordelijk voor de veiligheid en orde. Ze treden op tegen vechtpartijen, maar gedogen illegaliteit. Sinds oktober probeert de
politie wel meer te controleren op minderjarigheid, maar ze heeft er niet genoeg mensen voor. Vos: ,,We horen van de GG De
laatste tijd staan de maatschappelijk werkers vooral thee te schenken en komen ze nauwelijks aan hulpverlening toe, klaagt Vos. Het
afgelopen jaar is de zone plotseling veel drukker geworden, voornamelijk met Oost-Europese vrouwen: slachtoffers van vrouwenhandel,
door pooiers gedwongen tot prostitutie. Vos: ,,De pooiers blijven vaak op de zone om te zien of de vrouwen wel werken. Sommigen
staan hier al vanaf de dag dat ze zijn aangekomen, weten niet eens in welke stad ze zijn. De meesten dachten dat ze hier kapster zouden
worden of schoonmaakster.'' Door de greep van criminele organisaties op de zone is het er grimmiger geworden. De pooiers hebben
al aan de deur gevraagd naar Huiskamermedewerksters, met hun naam erbij. Een keer is de taxi van de hulpverleners gevolgd. Als vrouwen
stoppen met tippelen, houden pooiers de hulpverleners soms verantwoordelijk. Een nieuwe groep -klein, maar in opkomst- zijn de
Afrikaanse vrouwen. Vos: ,,Zij zijn erg op zichzelf. Ze komen binnen, maar kopen geen condooms. Al een paar keer hebben we zo'n vrouw
een condoom voorgehouden en leek het of ze nooit eerder zo'n ding had gezien. Ze werken in het algemeen ook onder een pooier. Vaak
hebben ze overdag, voordat ze hier komen, al achter het raam gestaan.'' In de Huiskamer aan de Theemsweg is het twaalf uur,
'tostitijd'. Nog drie uur, dan is de zone dicht. Een Oost-Europees meisje snauwt tegen Rianne Vos dat de koffie op is. ,,Ze zien ons
soms gewoon als bar.'' De verslaafde prostituees werken intussen elders, verspreid door de stad, zegt veldwerker Jasperine Schupp
van Mainline, organisatie voor gebruikers. Voor de gemeente bracht Mainline hun situatie in kaart. Naar de zone willen de
verslaafden niet, achter het CS worden ze opgepakt. Ze stappen haastig bij klanten in de auto, kunnen geen informatie meer uitwisselen
over gevaarlijke klanten, raken in de stress en gebruiken steeds heftiger. ,,Hun gezondheid is erg verslechterd'', zegt Schupp. Voor
de doelgroep is de zone mislukt. De naam van Rianne Vos is om wille van privacy gefingeerd. |